Pasen en Raspoetin

Een bericht met goed nieuws, want het lijkt erop dat hier ook eindelijk de lente is aangebroken. Vorige week hadden we een paar hele mooie dagen met veel zon en temperaturen rond de 12 graden! Ik heb er na zo’n lange winter erg naar uitgezien. Intussen is het wat meer bewolkt en net als in Nederland kan het ook zo weer wat kouder worden, maar toch merk je aan de lucht en omdat de meeste sneeuw weg is, dat het toch wel echt voorjaar wordt.

Wat ook grappig is is dat er meteen allerlei voorjaarsschoonmaakacties waren. Mensen wassen hun auto’s en overal werd geschilderd (ijzeren hekken, poorten en regenpijpen).  Ook spelen er meer kinderen buiten zoals op het speeltuintje vlakbij het nip, waar ik tot nu toe alleen nog maar alcoholisten heb gezien. Nu nog wat groen aan de bomen en het lentegevoel is compleet!

Lente past ook wel bij het Paasgevoel.  Anders dan in Nederland was het namelijk dit afgelopen weekend Pasen. De Russisch-Orthodoxe kerk houdt nog de oude (Juliaanse) kalender aan, die achterloopt op die van ons. Voor  veel Russen een gewoon weekend, maar omdat de kerk intussen weer een behoorlijke aanhang heeft merkte je in het straatbeeld van vorige week al wel dat er iets op komst was. Zo stond er elke dag een rij mensen voor de kerk voor mijn huis (waar ik in de afgelopen maanden echt nooit iemand gezien heb)  en liepen er veel mensen met katjestakken rond. Bij de intocht van Jezus in Jeruzalem werden er palmtakken voor hem neergelegd. Omdat die in Rusland niet echt te vinden zijn worden katjes gebruikt als alternatief bij het kerkbezoek tijdens Pasen.

Omdat voor christelijke feestdagen in de communistische staat geen plaats was, zijn dit meestal ook nu nog geen officiële vrije dagen. Het is dus vooral een feest in het weekend, hoewel de voorbereidingen volgens goede traditie al op de donderdag ervoor beginnen met het beschilderen van eieren. Dit is echt een hele kunst in Rusland, waar ze veel tijd aan besteden (zie de afbeelding). Het volgende onderdeel in het paasritueel is de eieren op zaterdag mee te nemen naar de kerk om ze te laten inwijden (met wijwater en zegeningen) door de priester. Zaterdag kwam ik langs een belangrijke kerk in Petersburg (Vladimirkerk, zie foto) en zag daar hele rijen mensen staan. Terwijl ik toch altijd dacht dat eieren als symbool van vruchtbaarheid een heidense oorsprong hadden! Kennelijk zijn ze helemaal opgenomen in de Orthodoxe kerk.

Op zaterdag is ook het hoogtepunt van de kerkelijke viering met een dienst die rond elf uur ’s avonds begint en maar liefst duurt tot een uur of drie in de nacht, waarbij overigens ook gewoon kinderen aanwezig zijn. Onderdeel van de dienst is een ‘rondje om de kerk’: een  tocht met takken en kaarsen rond of langs de kerk. Op zondag is iedereen moe en komt er van kerkbezoek niet meer veel, wel wordt er dan nog lekker gegeten en gedronken. Ook in Rusland kennen ze bijvoorbeeld het paasbrood en natuurlijk de gezegende eieren!

Ik heb ook nog wat foto’s geplaatst van mijn bezoekje aan het Joesoepov paleis uit de 18^e eeuw aan de Moika (één van de grachten in Petersburg). Ik was daar samen met Esther, die deze week begonnen is als stagiair bij het NIP. De familie Joesoepov behoorde tot belangrijke adel die op goede voet stond met de tsarenfamilie, daarnaast waren ze ook grote kunstliefhebbers. Veel van de kunstwerken zijn echter sinds de revolutie eigendom van de staat en hangen nu in andere musea waaronder de Hermitage, maar ook zonder de schilderijen is het een bijzonder mooi gebouw om te bekijken.

 

 

 

 

 

Extra bijzonder aan deze plek is dat hier op 16 december 1916 Grigorij Raspoetin werd vermoord door graaf Felix Joesoepov. Over Raspoetin doen vele verhalen de ronde, maar de meeste gaan er vanuit dat de man een monnik was die als een soort gebedsgenezer bijkluste. De vrouw van tsaar Nicolaas II, Alexandra, riep vanaf 1907 zijn hulp in voor de behandeling van hun zoon Aleksej die aan hemofilie leed. Op wonderbaarlijke manier voelde de jongen zich telkens een stuk beter als Raspoetin langs was geweest. In de jaren daarna kreeg de monnik een hele schare aan bewonderaars,  vooral vrouwen, waaronder de tsarina. Ik heb even een afbeelding van de man geplaatst om aan te geven dat het best lastig is een verklaring te geven voor zijn aantrekkingskracht op vrouwen. Het zal wel iets met zijn vermeende bijzondere krachten te maken hebben.

Een probleem ontstond toen Raspoetin ook steeds meer invloed aan het hof en dus op de politiek van het land kreeg. Om die reden gingen steeds meer leden van de Russische adel hem wantrouwen, maar ook werd getwijfeld aan zijn oprechtheid als monnik. Vooral vanwege zijn vele seksuele uitspattingen, waaronder de verkrachting van een non. Een aantal samenzweerders onder leiding van Joesoepov besloot hem uiteindelijk uit de weg te ruimen.   Het verhaal gaat dat graaf Joesoepov Raspoetin uitnodigde op dit mooie paleis aan de Moika en hem vergiftigde gebakjes en wijn gaf. Volgens een bevriende arts moest het genoeg zijn om een stier te doden, maar Raspoetin voelde zich alleen wat slechter, waarop hij even een frisse neus ging halen. Buiten werd hij vervolgens door de samenzweerders neergeschoten en zijn lichaam in de Moika gegooid. Autopsie wees echter uit dat hij overleden was door verdrinking. Het verhaal rondom Raspoetin blijft dus nog vol mysteries.

Maciej was (ook in het kader van obscure musea geloof ik) een paar weken geleden in het Erotica museum van Petersburg. In dit minimuseum,  dat verbonden is aan een prostaatkliniek, is een penis van 30 cm te zien waarvan wordt beweerd dat die van Raspoetin is. Misschien ga ik die ook nog een keer bekijken, al is dat wel weer erg obscuur!