Afscheid

Nog maar een paar dagen en dan zit mijn verblijf in Petersburg er al weer op. Ik hou er niet zo van om nu nog heel uitgebreide afsluitende beschouwingen te geven over mijn indrukken en ervaringen hier, want dat verzandt vaak wat in clichés vind ik zelf. Daarnaast is het ook zo dat in de verhalen van de afgelopen maanden veel beschouwingen over wat me opviel in dit land al voorbij zijn gekomen.

Het is wel zo dat ik alle algemeenheden (misschien dus toch nog wat clichés) van een tijd in het buitenland wonen weer op mezelf kan toepassen. Zo was het leerzaam, interessant en een mooie tijd met natuurlijk ook de nodige minder leuke ervaringen.  Voor de regelmatige lezer zal dat echter intussen al wel duidelijk zijn en hoef ik daar niet meer uitgebreid bij stil te staan. Ik wil daarom alleen nog zeggen dat het een fantastische kans was om hier een tijd te wonen die ik echt niet had willen missen.

Vyborg

 

 

 

 

 

 

Ik heb veel over het land en haar bevolking geleerd en dat maakt me ook wel nieuwsgierig naar hoe het verder zal gaan met de ontwikkeling hier. Zonder nu toch nog een afsluitende beschouwing te geven, wil ik slechts ingaan op een laatste opmerkelijk punt. Deze weken zie je overal billboards van een Russische bank met de leus ‘Rusland, land van de mogelijkheden’. Daar heb ik wat over nagedacht en tot op zekere hoogte ben ik het daar wel mee eens. Er gebeurt zoveel hier! Het land is zich na de moeilijke overgang naar het kapitalisme ruim twintig jaar geleden, enorm aan het ontwikkelen. Dat is erg interessant en biedt inderdaad veel kansen en mogelijkheden.

Helaas is er ook een keerzijde die die ontwikkeling remt. De kansen zijn namelijk niet gelijk verdeeld over de bevolking. Als je geld en contacten hebt, heb je (meer dan in West-Europa) veel deuren die voor je opengaan. De corruptie is wijdverbreid en heeft een heel slechte invloed op het maatschappelijk leven en de ontwikkeling van een stabiele middenklasse in dit land. Daarnaast ben je hier ook stukken beter af als je blank bent en heteroseksueel. De gemiddelde Rus is helaas namelijk vrij xeno- en homofoob.  Zeker een land met mogelijkheden dus, maar niet voor iedereen in even grote mate.

Ik ben in ieder geval heel benieuwd hoe het land er over twintig jaar uit zal zien. Tegen die tijd (waarschijnlijk) eindelijk zonder Poetin en met een generatie aan de macht die het communisme niet gekend heeft. Ik blijf het zeker volgen!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Mijn laatste week hier ziet er verder heel leuk uit met nog wat toeristische activiteiten. Zondag ben ik met drie cursisten van mijn groep van het NIP en Esther naar de kleine stad Vyborg geweest, aan de Finse grens. Een laatste uitstap met deze leuke meiden naar een interessante plaats.

Vyborg is een oorspronkelijke Zweedse stad in een gebied dat bevolkt werd door Kareliërs, een Finse bevolkingsgroep. Zweedse ridders stichtten hier in de 13^e eeuw een burcht waarvan we de toren ook beklommen hebben. Al in die tijd hadden de Zweden ruzie om dit gebied met de Russen. In de 18^eeeuw wisten de Russen het uiteindelijk in te lijven bij hun imperium waar het na een eeuw in het grootvorstendom Finland kwam te liggen, dat een soort autonome regio binnen Rusland was.

Jana, Esther, Lena en Ira

 

 

 

 

 

 

Finland verklaarde zich tijdens de Russische Revolutie van 1917 onafhankelijk, maar het land werd al in 1939 aangevallen door de Russen in de Winteroorlog (zie mijn blog over de datsja) waarna Vyborg weer in Russische handen kwam. De Finse bevolking is toen uit dit gebied weggejaagd en de stad ontwikkelde zich vanaf die tijd verder als een gemiddelde sovjetstad met veel grijze flats en fabrieken. Toch doet de architectuur in het centrum deels nog steeds Scandinavisch aan en vertoont ook overeenkomsten met steden in de Baltische staten zoals bijvoorbeeld Riga. Een prettige stad dus met minder grote prospekten (promenades) dan in andere Russische steden en ook veel groen. Het uitzicht vanaf de toren reikte niet zo heel ver door de mist van die dag, maar gaf toch een mooie blik over de stad.

Verder heb ik deze week bezoek van zes vrienden uit Nederland met wie ik nog allerlei leuke dingen doe. Zo hebben we een rondvaart gemaakt door de grachten van Petersburg en een bezoek gebracht aan de mooie Kazankathedraal in het centrum van de stad. Vooral door mijn recente bezoek aan de stad Kazan, wilde ik hier nog graag naar toe.

De kathedraal is vernoemd naar de icoon van de Madonna van Kazan, die in 1579 werd gevonden in de stad Kazan. Deze icoon is één van de meest vereerde iconen in het Russisch-orthodoxe geloof, en zou Rusland geholpen hebben  in roerige tijden zoals tijdens de inval van Napoleon. Tsaar Pavel I gaf in 1800 opdracht de kathedraal te bouwen waarvoor Sint Pieter in Rome als inspiratiebron diende. De orthodoxe kerk was niet zo blij met deze verwijzing naar het katholieke geloof, maar dit bleek vooral een strategie van de architect te zijn.

Rachel, Marianne, Pieter, ikzelf, Lilian, Jenneke en Anniek

 

 

 

 

 

 

De orthodoxe gebruiken schrijven namelijk voor dat het altaar naar het oosten gericht moet zijn en de uitgang ertegenover dus naar het westen. Op die manier zou de  kathedraal met haar zijkant naar de Nevski prospekt komen te liggen, maar door de toevoeging van de zuilencolonnade aan de noordkant, gericht naar deze grote paradestraat, kon dit feit gemaskeerd worden. Het valt nu namelijk niet op dat de ingang feitelijk aan de zijkant zit. Ook interessant was de functie die het gebouw tijdens het communisme kreeg. Het werd ingericht als het museum van atheïsme, als grote belediging voor de gelovigen dus. In 1998 werd de kathedraal weer in gebruik genomen door de orthodoxe kerk.

Extra leuk voor het bezoek zijn de lange dagen in deze tijd van het jaar. Door de noordelijke ligging van Petersburg wordt het namelijk amper donker ’s nachts, al merk je wel een kleine schemering. In Petersburg staat deze periode (van eind mei tot begin juli) bekend als de Witte Nachten. Het geeft een heel zomers gevoel!

Mijn laatste avond in Petersburg ga ik met Esther nog naar het ballet Giselle in weer een ander bekend theater van Petersburg; het Michajlovksi. Dit theater uit 1833 is vernoemd naar de broer van de toenmalige tsaar Nicolaas I, Michaïl. Het theater werd oorspronkelijk gesticht voor het opvoeren van Franse balletten omdat die cultuur bijzonder gewaardeerd werd door de adel in die tijd. Ik vind het een erg mooie en een passende afsluiting van mijn tijd in dit land waar cultuur nog met een grote C wordt geschreven.

De filologische faculteit van de staatsuniversiteit. Het gebouw waar ik gewerkt heb.

Bezoek aan de Republiek van Tatarstan en Mari El

Het leek me een goed idee om deze maand nog van de gelegenheid gebruik te maken om meer van het land te zien. Tenslotte heb ik genoeg moeite gehad met het visum om er nu dan ook nog eens goed gebruik van te maken was mijn idee. Veel plaatsen in de omgeving van Petersburg heb ik al bezocht, dus nu leek het me interessant om iets verder te kijken.

Met de trein reizen leek me het mooiste, maar voor je ergens bent zit je zo een etmaal in de trein dus de optie om te gaan vliegen leek me een beter idee. In het overzicht van het binnenlandse vliegveld hier ben ik vervolgens in de lijst gaan kijken van Russische steden waar je direct vanuit Petersburg naartoe kon vliegen (leek me wel zo prettig) en een keuze gemaakt. Eigenlijk wel heel tof om zo een bestemming te zoeken!

Rusland kent nog zoveel interessante steden dat het nog niet meeviel om iets te kiezen, maar uiteindelijk viel de keuze op Kazan. Deze stad, die ongeveer 700 kilometer oostelijk van Moskou ligt, is de hoofdstad van de Autonome Republiek Tatarstan en sprak me daardoor erg aan. De Tataren zijn een Turks volk met een eigen taal en gebruiken en kennen daardoor een heel andere geschiedenis en cultuur dan de Russische. Het was wel wat spannend om dit alleen te ondernemen, maar intussen vertrouw ik wel meer op mijn kennis van de Russische taal om me te kunnen redden en natuurlijk heb ik ook wel eens vaker wat alleen ondernomen. Het gevoel dat ik spijt zou krijgen als ik het niet zou doen overheerste toch vooral.

 

 

 

 

 

 

Uiteindelijk viel het heel erg mee met het alleen reizen omdat een studente van mij vertelde dat ze in de buurt van Kazan woont en het heel leuk zou vinden om daar samen een dag door te brengen. Dat werd uiteindelijk zelfs een kort bezoek aan haar eigen stad waar ik weer de bekende Russische gastvrijheid meemaakte. Daarover straks meer.

Ik vertrok maandagavond met het kleinste vliegtuig waarin ik ooit gezeten heb vanuit Petersburg, die er gelukkig in redelijk goede staat uitzag. Met een binnenlandse vlucht weet je het namelijk nooit. Ruim twee uur later was ik al in Kazan waar ik een heel leuk hotel had gevonden dat zich bevond in het voormalige huis van de Sovjetschrijver Vasily Aksjonov die een paar jaar geleden overleden is. Het hotel herbergde ook een museum over de schrijver. Een mooie culturele plek dus!

 

 

 

 

 

 

 

 

Het interessante aan Tatarstan is de tolerante samenleving van moslims en christenen naast elkaar. De oorsprong hiervan is te vinden in de 16^eeeuw. Toen werd de islamitische republiek, het Kanaat van Kazan, met geweld bij het Russische Imperium ingelijfd door Ivan IV oftewel de Verschrikkelijke. Ondanks dat de helft van Kazan, inclusief alle moskeeën, in de jaren na deze aanval (1552) vernietigd werd en de Tataren de stad uitgejaagd om plaats te maken voor Russen, slaagde de bevolking er in de eeuwen daarna toch in om vreedzaam samen te gaan leven met de nieuwkomers. Dit was ook te danken aan de autonome status die de Republiek kreeg onder Tsarina Catharina de Grote (1765) en de toestemming om vanaf die tijd weer moskeeën te mogen bouwen.

De Preobrazhenski-kathedraal (transfiguratie)

De moskee van binnen

De Soejoembike-toren, vernoemd naar de Tataarse prinses die vanuit deze toren zelfmoord pleegde omdat ze niet wilde trouwen met Ivan IV

Het Kremlin

De poort naar het Kremlin

 

 

 

Z

 

 

 

 

 

Zelfs binnen families vind je aanhangers van de verschillende religies zonder problemen. Een mooi symbool van deze tolerantie is de bouw van een moskee op de plek waar die voor de tijd van Ivan de Verschrikkelijke ook stond: in het Kremlin. In dit versterkte deel van de stad bevindt zich ook de belangrijkste orthodoxe kathedraal van de stad en het regeringscentrum van de republiek. De moskee werd geopend in 2005 toen de stad Kazan haar millenniumviering beleefde (zie de grote M op de foto die ik vanuit de taxi vanaf het vliegveld maakte).

Een ander voorbeeld van de vermenging van de islamitische en christelijke cultuur is het gebruik van de groene kleur in kerken en moskeeën. Deze kleur wordt gezien als de kleur van Tatarstan, maar is ook de kleur van de islam. Bijzonder is dus dat ook christelijke kerken deze kleur zijn gaan gebruiken naast het traditionele blauw.

De stad Kazan doet heel Russisch aan, al merk je direct dat er minder welvaart is dan in Moskou en Petersburg. Dit ondanks de olie die in de Republiek gevonden wordt en veel ontwikkeling mogelijk gemaakt heeft de laatste jaren. De millenniumviering werd groots aangepakt en ook staat de stad bekend om haar vele sportevenementen. Behalve derde hoofdstad van Rusland wordt Kazan daarom ook wel sporthoofdstad van het land genoemd.

Daarnaast is de staatsuniversiteit van Kazan één van de oudste van Rusland (1804) en staat heel goed aangeschreven. Lenin en Tolstoj studeerden hier onder andere. Er is overigens ook nog een staatsuniversiteit van de Republiek van Tatarstan die uitsluitend in de Tataarse taal onderwijs aanbiedt. Ondanks dat de Tataren geen separatistische neigingen hebben (ook best lastig in centraal Rusland), zijn ze wel trots op hun cultuur en taal.

De Tataarse Academie van Wetenschappen

Een van de gebouwen van de universiteit

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Voor de economie is behalve de olie ook de industrie van groot belang. In de Sovjettijd werden veel fabrieken gesticht, waarvan vooral de militaire heel belangrijk zijn. Vanwege de Duitse aanval op de Sovjet-Unie (op de dag van mijn terugreis, 22 juni, precies 71 jaar geleden) werden veel wapenfabrieken vanuit het westen van het land verplaatst naar Kazan, dat verder van het front lag. Ook nu zijn er nog veel verboden militaire gebieden rondom Kazan.

Nadat ik een dag zelf de stad verkend had, had ik de volgende ochtend met Dasja afgesproken die tweedejaars studente Nederlands is in Petersburg. Ik wilde graag een boottocht maken op de moeder der Russische rivieren; de Wolga, die langs Kazan loopt. We hadden daarom bij de haven afgesproken, maar daar bleken alle schepen voor toeristische tochten uit de vaart genomen te zijn vanwege een ernstig ongeluk vorig jaar met het schip de Bulgaria waarbij 122 mensen verdronken. Alleen in het weekend worden er nog tochten verzorgd, dus dat ging helaas niet door. Jammer, maar beter dan zinken natuurlijk. Ik heb wel een mooie foto gemaakt van deze indrukwekkende rivier.

Met Dasja voor de Wolga

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Met Dasja ben ik nog naar een heel grappig Sovjetmuseum geweest met voorwerpen over het dagelijks leven; van kleding tot speelgoed en informatie over bekende bands uit de perestrojkatijd. Eens een keer een vrolijk museum over de Sovjettijd, dat onder andere leidde tot de grappige foto van mij met de Sovjetzonnebril!

 

 

 

 

 

 

 

Aan het einde van de dag gingen we vervolgens met de bus de stad waar Dasja opgegroeid is: Yoskar-Ola, die de hoofdstad is van de Republiek Mari El. Haar familie reageerde zo enthousiast op het plan van Dasja om mij te ontmoeten dat ze me namelijk spontaan uitnodigden bij hun thuis. Dat leek me erg bijzonder en zo kreeg ik niet alleen de kans om nog een andere stad te zien, maar ook wat van de omgeving omdat we ongeveer drie uur onderweg waren. Ondanks de mooie omgeving met berkenbossen, velden en Russische dorpen zal ik over de reis maar niet te veel vertellen. De Russische rijstijl kan ik namelijk nog steeds niet echt waarderen. Naar mijn idee zijn er te weinig regels, waardoor iedereen maar zijn recht neemt en het met de veiligheid niet al te nauw neemt. Ik heb mezelf intussen maar aangeleerd hier in de auto of bus niet teveel vooruit te kijken, maar opzij het landschap te bekijken.

 

 

 

 

 

 

 

 

De Republiek Mari El heeft geen autonomie, maar is een soort natuurlijk woongebied met een juridische status van het Mari-volk, die een Finoegrische taal hebben die verwant is aan allerlei Eskimo-talen in het noorden en aan het Fins in het westen. Het landschap vertoont overigens ook veel overeenkomsten met Finland, door de vele meren en bossen in het overwegend vlakke land.

Het onthaal in Yoskar-Ola (dat in het Mari zoveel betekent als ‘mooie stad’) bij de familie van Dasja was allerhartelijkst met veel eten, drinken en een mooie avondwandeling door de stad. Yoskar-Ola telt ongeveer 270.000 inwoners en is door de huidige burgemeester, die ook meteen president van de republiek is, flink gemoderniseerd en wel op heel fantasierijke wijze. Zo heeft hij de oever van de rivier de Kokshaga (vernoemd naar een reus uit een legende) bebouwd met nieuwbouw in Oudhollandse stijl, die nu de Brugge-oever (!) wordt genoemd. Ook de plannen voor de nieuwe kerken in Disney-stijl in de stad komen uit zijn koker waarover een grappig verhaal de ronde doet. Van Russen is bekend dat ze bijgelovig zijn en deze man is daar geen uitzondering op. Vanwege zijn epilepsieaanvallen bezocht hij namelijk enkele jaren geleden een waarzegster die hem opdroeg zeven kerken te bouwen om van zijn ziekte te genezen. Hoe het stadsbestuur hiermee heeft kunnen instemmen is me een raadsel, maar ze zijn intussen al bezig met kerk nummer vijf!

De Brugge-oever

De ouders en zus van Dasja

Een ander voorbeeld van nieuwbouw is de aanleg van een Kremlin op het centrale marktplein van de stad, terwijl het niet eens zeker is dat er ooit een Kremlin stond. De markt is vervolgens verplaatst naar de rand van de stad. Allemaal heel bijzonder!

 

 

 

 

 

 

 

Toch is het een prettige stad die rustiger aandoet dan Petersburg en Kazan door het kleinere karakter en het vele groen met de verschillende parken en de rivier. We hebben nog een kort bezoek gebracht aan het museum van de Mari-cultuur die helaas langzaam aan het uitsterven is. De taal wordt nog weinig gesproken en de invloed van de Russische en Tataarse cultuur is groot. Wat ook meespeelt is dat veel mensen in Rusland een heel gemengde afkomst hebben waardoor ze zich minder verwant voelen met één bepaalde cultuur, naar mijn idee. In de familie van Dasja is dat niet anders met een vader van Tataars-Russische en Duits-Poolse afkomst en een moeder met Russisch-Basjkierse wortels. Daaruit blijkt wel weer het multiculturele karakter van Rusland.

Dasja en haar zusje Sasja gaven me een mooie rondleiding door hun stad, via de middelbare school en manege om me vervolgens thuis weer een enorme lunch aan te bieden. Behalve veel eten werd ik ook nog eens overstelpt met cadeau’s uit de regio. Van honing, likeur, ansichtkaarten, een doosje van berkenbast tot boeken van Russische schrijvers.

Ik voelde me er bijna ongemakkelijk bij, vooral toen haar ouders ook nog aanboden me naar het vliegveld te brengen die avond wat toch weer een ritje van bijna vier uur is (en terug)! Het lukte me niet ze te overtuigen dat dat echt niet nodig was, dus heb de lift maar aanvaard.

Met hun favoriete docent bij het schooltheater

De school, zeven jaar geleden gebouwd in dezelfde fantasia-stijl als de nieuwe kerken

Het Kremlin van binnen

  

 

 

 

 

 

 

 

Maar eerst stond nog het bezoek aan de baboesjka op het programma die samen met djedoesjka (opa) in een dorpje in de buurt woont. Daar werd ik vervolgens weer helemaal volgestopt met salades, soep, brood, vlees en als je denkt dat je alles gehad hebt komt nog de thee met taart! Je wordt wel een beetje geleefd op deze manier, dus het is goed dat het geen week duurt, maar het was toch ook wel weer een unieke belevenis.

Dasja met haar baboesjka

Het dorp waar de opa en oma wonen

 

 

 

 

 

 

 

 

Tot slot nog een ander voorbeeld van het Russsische bijgeloof dat ik zelf een heel mooi gebruik vind. Voordat je aan een lange reis begint even samen zwijgend bij elkaar zitten als een soort voorbereiding op de tocht.

Vervolgens gingen we op weg naar het vliegveld waar Dasja’s vader me nog langs één van de verboden militaire gebieden reed waar hij zelf als majoor in het Russische leger gewerkt had. Helaas was foto’s maken daar niet mogelijk, maar onderweg nog wel een laatste foto van mij met het nationale symbool van de Republiek Mari El; de eland. Het was echt een heel mooie reis!

Datsja

Deze week heb ik twee keer een heel leuke dag beleefd buiten de stad. Vorige week had Anja, die op het NIP werkt, Esther en mij uitgenodigd om op bezoek te komen op haar datsja en gisteren ben ik bij een studente op de datsja geweest. Het fenomeen van buitenhuizen met tuin voor het volk in deze vorm is een typisch Russisch verschijnsel. Buitenhuizen had je natuurlijk ook al voor de elite in de tsarentijd, maar veel van deze kolonies zijn juist in de tijd van de Sovjet-Unie ontstaan als reactie op de snelle verstedelijking. Voor de communistische regering hadden deze datsja’s een tweeledig doel. Enerzijds konden mensen hier in de natuur hun kleine flatwoningen ontvluchten en ontspannen van het werk in de collectieven en fabrieken , maar anderzijds was het nu ook mogelijk zelf groente te verbouwen wat een welkome aanvulling was op de schaarste aan producten in de Sovjet-Unie. De stukken grond die vervolgens uitgegeven werden door de regering waren wel vaak van mindere kwaliteit, waardoor een bijkomstig positief effect voor het land ook nog het in cultuur brengen van slechte gronden was.

De datsja binnen met de petsjka

Overal rond de grote steden vind je dergelijke datsjakolonies, maar het gebied ten noorden van Petersburg is er wel een heel mooi gebied voor naar mijn idee. Dit deel van het land heet Karelië en behoorde tot 1939 aan Finland. Historisch dus ook interessant, waar ik straks nog even verder op inga. Het is een prachtig gebied dat er precies zo uitziet als het Finse platteland met haar vele bossen en meren.

De datsja van Anja ligt bij het plaatsje Rosjtsjina ten noordwesten van Petersburg, waar de kolonie de prachtige naam солнeцние heeft, wat zoveel betekent als zonnetje. Dat was ook erg toepasselijk, want het was een prachtige dag.

Anja heeft de datsja een paar jaar geleden laten bouwen voor haar gezin en is nog bezig met de afwerking. Het is een prachtig houten huisje, waarbij je wel moet bedenken dat Russische datsja’s verstoken zijn van al te veel luxe. Er is over het algemeen geen waterleiding, maar een put en dus ook geen riolering, maar een huisje in de tuin. Elektriciteit is er over het algemeen wel, maar toen we aankwamen bij Anja bleek deze de laatste drie dagen uitgevallen te zijn. Gelukkig heeft elke datsja een petsjka (oven) waarop je kunt koken, stoven en die de ruimte verwarmd. Tenslotte is er altijd hout genoeg! Om je te wassen kun je behalve bij een teiltje ook nog kiezen voor de banja, die bij veel datsja’s gebouwd is. In deze Russische sauna kun je al het vuil van het werken in de tuin goed van je afzweten.

Handen wassen bij de ‘ kraan’

Esther, Anja en haar zoon Sergej

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Anja is nog volop bezig de tuin bij haar datsja in ontwikkeling te brengen, zoals jullie op de foto’s kunnen zien. Juni is de maand van het aardappels poten (vanwege het koude klimaat zo’n twee maanden later dan bij ons) en waarbij we haar en haar zoon geholpen hebben. Het was een heerlijke dag!

 

De datsja van Katja (tweedejaars studente Nederlands) en haar ouders bevindt zich iets noordelijker in Karelië. De plaats kent geen naam, dus je stapt met de elektritsjka (lokale trein) gewoon uit bij een station dat vernoemd is naar het aantal kilometers ten opzichte van Petersburg, in dit geval 67 km. Overigens was er wel een Finse naam voor de nederzetting (Raasuli), maar die staat ergens verstopt op een steen en wordt door niemand meer gebruikt. De datsja van deze familie, die al gebouwd is in de jaren zestig, is echt een heel gezellig huis!

Russen kunnen ontzettend gastvrij zijn heb ik al eerder gemerkt en ik werd deze dag dan ook flink volgestopt met eten en drinken. We begonnen met allerlei broodjes, salade, thee en fruit, wat voor mij al als een maaltijd overkwam totdat Katja me vroeg wat ik voor de lunch zou willen eten. Alles was mogelijk; kip, vis (forel uit het gebied zelf!) en soep. Ik bedacht me dat een hele vis wel veel van het goede zou worden en koos voor borsjtsj, de traditionele bietensoep. Haar moeder ging vervolgens naar het marktje in de buurt om dit allemaal voor te bereiden terwijl haar vader ons een heel interessante excursie in de omgeving gaf.

Raasuli, de Finse naam van het plaatsje

 

 

 

 

 

 

 

Van beroep is Joera vrachtwagenchauffeur, maar met een grote interesse in geschiedenis. Over de Russisch-Finse oorlog die in dit gebied is uitgevochten van november 1939 tot maart 1940 wist hij dan ook veel te vertellen. De opperbevelhebber aan Finse zijde was maarschalk Mannerheim, waarover ik al eens eerder had gehoord als grootste held van Finland.  Voor de communistische revolutie diende Carl Gustaf Mannerheim in het tsaristische leger toen Finland nog een autonoom onderdeel uitmaakte van het Russische imperium. In 1917 kreeg Finland haar zelfstandigheid toen Lenin besloot Rusland terug te trekken uit de Eerste Wereldoorlog vanwege de slechte situatie in het land op dat moment. In 1939 bedacht Stalin dat het Rode Leger nu wel sterk genoeg zou zijn om Finland aan te vallen, waarbij de hoofdreden was dat de landgrens toen slechts 25 kilometer van Leningrad af lag. Een gevaarlijke situatie in het hoofd van Stalin en het innemen van Karelië was hiervoor een goede oplossing als buffer tegen deze klassenvijand van de Sovjet-Unie.

Deze oorlog, die bekend staat als de winteroorlog,  is een voorbeeld van grote moed van de Finse soldaten die het in de barre winter  met een leger van ruim 100.000 soldaten durfden op te nemen tegen deze machtige vijand met een onuitputtelijke voorraad soldaten. Volgens Joera hadden de Finnen de tactiek en hersens, terwijl het Rode Leger slecht voorbereid was op vechten in het beboste gebied en de strenge winter.  De weerbaarheid, vaderlandsliefde en guerrilla tactieken van de Finnen werden door de Sovjets enorm onderschat. Er waren veel manschappen voor nodig om uiteindelijk de Finnen op  hun knieën te krijgen, wat de tragische afloop van deze oorlog was die aan beide zijden veel slachtoffers gekost heeft.

Mannerheimlinie

 

De rol van generaal Mannerheim was vooral belangrijk door de aanleg van rijen grote stenen, waar Finland erg rijk aan is, als antitankverdediging met daarnaast loopgraven van waaruit goed getrainde Finse sluipschutters veel slachtoffers wisten te maken onder de Sovjetsoldaten. In totaal zijn er drie van deze kilometerslange verdedigingslinies aangelegd in dit gebied waarbij de derde langs de stad Vyborg ging. De Russen wisten deze linies uiteindelijk te overwinnen met als resultaat dat de Sovjetgrens net voorbij de stad Vyborg kwam te liggen, die nu dus in Russisch grondgebied ligt. Historici gaan er vanuit dat Finland zonder deze tactiek van Mannerheim helemaal ingenomen zou zijn door de Sovjets, dus niet voor niks wordt hij gezien als een held in dat land.

Daarna hebben we nog wat van de natuur gezien in de buurt, waar Joera ons in zijn toch wel enigszins wilde rijstijl naartoe reed. Toen ik voor de derde keer mijn hoofd stootte aan het dak van de auto vanwege het met grote snelheid rijden over de slechte wegen daar, hield ik mezelf vooral maar voor dat deze man een professionele bestuurder is als vrachtwagenchauffeur en weet wat hij doet. Teruggekomen bij de datsja wachtte vervolgens de borsjtsjmaaltijd  waarbij ik zelfs met mijn wagenzieke maag de wodka met goed fatsoen niet kon afslaan. Toch was het een heerlijke maaltijd bij deze leuke mensen. Een goede afsluiting van een heel interessante en gezellige dag!

De gids met z’n dochter

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

De laatste twee foto’s bij dit verhaaltje zijn nog van een heel mooie culturele uitstap vorige week naar het Mariinski-theater. Dit bekendste theater van de Petersburg staat vooral bekend om haar mooie balletvoorstellingen, maar de opera Carmen die we gezien hebben was ook echt prachtig! Het theater is overigens genoemd naar Maria Alexandrovna, de vrouw van tsaar Alexander II (1818-1881) en op zichzelf al een beleving om te zien.

Jullie merken het, ik besteed mijn vakantie nog steeds erg goed in dit land!

Toerist

Deze week is mijn vakantie aangebroken. Doordat de examens van de universiteit vroeg gepland waren, is dat ongeveer twee weken eerder dan ik eerst had verwacht. Was ik eerst nog bang om me te vervelen, intussen weet ik dat het helemaal geen probleem is nog een tijdje hier te zijn. Deze stad heeft zoveel te bieden en vooral met het mooie weer dat intussen is aangebroken (hopelijk blijft dat ook nog even zo) vermaak ik me hier nog heel prima als toerist.

Ik heb deze week onder andere nog een paar obscure musea bezocht; de huizen van Kirov en Zotsjenko. Kirov was een belangrijke functionaris in de communistische partij totdat hij populairder werd dan Stalin en daardoor uit de weg geruimd is in 1934. Dit gebeurde trouwens op de drempel van het Smolny-instituut, waarbij natuurlijk pas na de uiteenvalling van de Sovjet-Unie de rol van Stalin in deze moordaanslag bekendgemaakt is.  Een tragisch einde, maar tijdens zijn leven had hij in Leningrad (zoals de stad toen heette) wel een zeer prettig onderkomen met veel ruimte en luxe voor die tijd. Het was een verdieping in een herenhuis op één van de noordelijke eilanden van Petersburg die, zoals dat toen ging, onteigend was van de adellijke familie die er woonde.

Huis Kirov

Kirov is vooral bekend geworden om zijn aandeel in de industrialisatie van de Sovjet-Unie, maar was ook een heel belezen man die in zijn vrije tijd aria’s zong uit bekende opera’s en dol was op de jacht. Het huis staat dan ook vol boeken en opgezette dieren. Of hij de ijsbeer op de vloer van zijn werkkamer (zie foto) ook zelf geschoten heeft is me overigens niet helemaal duidelijk geworden. Misschien op dezelfde manier zoals Poetin vorig jaar een tijger neergeschoten heeft (dat wil zeggen: verdoofd voor onderzoeksdoeleinden). Deze werd later door wetenschappers herkend als een exemplaar uit een dierentuin in het oosten van het land die voor de gelegenheid in de buurt van Poetin werd uitgezet. Maar dat is weer een ander verhaal.

Het contrast van de luxe waarin Kirov woonde kon bijna niet groter zijn met het appartement van de schrijver Zotsjenko die slechts een eenvoudige kamer bewoonde in een ‘kommoenalka’. Dit is een gemeenschappelijke woning waarbij je slechts een kamer bewoont en de keuken en het sanitair deelt met anderen. Het aantal anderen varieert ongeveer van 4 tot soms wel 20 bewoners. In Petersburg, als stad van de tsaren, kwamen dit soort woningen veel voor omdat er veel grote herenhuizen waren waar leden van de adel woonden, die vervolgens opgedeeld werden in onderkomens voor het volk. Ook tegenwoordig bestaan ze nog als goedkoop alternatief, maar lang niet altijd nog in goede staat verkerend. De Russen met wie ik over deze woonvorm gesproken heb, waren niet erg positief over deze woningen. Behalve de weinige privacy moest je ook altijd op de hoede zijn voor huisgenoten die kritische opmerkingen aan de KGB konden doorspelen.

Huis Zotsjenko

Zotsjenko was een schrijver van satirische verhalen in de Sovjet-Unie. Volgens zeggen tovert het noemen van zijn naam nog steeds bij elke Rus een glimlach op het gezicht. Het zijn heel grappige, maar (voor de goede lezer) ook maatschappijkritische verhalen. Om die reden is Zotsjenko eind jaren ’40 in ongenade gevallen bij de partijleiding en kreeg hij een publicatieverbod. De rehabilitatie kwam pas na zijn dood in 1959. Geen verhaal om erg vrolijk van te worden, maar toch spreken deze huizen van historische personen me erg aan. Het is wel bijzonder om in een persoonlijke omgeving een idee te krijgen van het leven van die persoon. Ook grappig is dat je vaak de enige bezoeker bent, aangezien het niet de meest populaire musea zijn. Voordeel is dat je dan vaak een prive-rondleiding krijgt van vriendelijke oude dametjes die blij zijn dat er zich nog iemand interesseert voor hun museum.

Met Esther heb ik deze week ook nog een uitje naar Kronstadt gemaakt. Kronstadt is een eiland in de Finse baai, ongeveer een uur met een marsjroetka (minibus) die je er voor 60 roebel (anderhalve euro) naartoe brengt. Vanwege de militaire basis op het eiland is namelijk in 1983 besloten een weg ernaartoe aan te leggen. De route is dan ook heel mooi door een soort afsluitdijkeffect, maar dan met een goed uitzicht op de skyline van Petersburg. Het eiland zelf is eigenlijk helemaal niet zo bijzonder, maar vanwege het historie van het eiland wilde ik er toch graag een keertje naartoe.

Peter de Grote

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Al in 1704 werd dit eiland door Peter de Grote versterkt als verdedigingswerk voor de stad. Deze functie heeft Kronstadt ook gehouden tot 1996, waarbij het voor buitenlanders een gesloten gebied was. Ondanks dat Kronstadt nog steeds een belangrijke marinebasis is is het stadje op het eiland tegenwoordig erg ingeslapen en behalve de marinekathedraal in byzantijnse stijl en wat beelden en kanonnen her en der, zie je vooral veel verval in de huizenblokken en fabrieken. Toch is het er juist door de rust en het groen ook erg aangenaam wandelen als je uit de drukke stad komt.

De Marinekerk, die door de recente restauratie een beetje aandoet als een Disney-uitvoering

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Historisch interessant vind ik de verhalen van de opstanden die er onder de matrozen uitgebroken zijn tegen het heersende regime. Dit gebeurde namelijk zowel in 1825 (samen met de Dekabristen) als in 1917 (met de Bolsjewieken) tegen de tsaar, maar ook in 1921 juist tegen het regime van de Bolsjewieken. Deze laatste rebellie werd vanzelfsprekend doodgezwegen in de Sovjetgeschiedschrijving, maar de vele slachtoffers die in deze strijd gedood werden of naar de Goelag gestuurd, hebben intussen wel de eer gekregen die hen toekomt.

Een andere excursie die ik zelf nog gemaakt heb, is van een heel andere orde. Ik bedacht me dat ik nog nooit aan de oostelijke kant van de rivier de Neva was geweest. Toen ik daar een keer over sprak met Gerhard, van het NIP, vertelde hij me dat deze wijk de bedenkelijke bijnaam ‘reet van de stad’ draagt vanwege het bijzonder troosteloze karakter van de rijen woonkazernes, zoals de flats uit de communistische tijd ook wel genoemd worden. Ik liet me niet afschrikken, maar toen ik uit de metro stapte op de ‘Prospekt der Bolsjewieken’ zakte de moed me al in de schoenen. Het contrast met de officiële naam van dit deel van de stad dat in het Russisch  ‘веселый поселок’ heet en zoveel betekent als vrolijke nederzetting, was enorm. Al heb ik zelf in het begin van mijn verblijf in een buitenwijk gewoond, dit spant toch wel de kroon in het aantal deprimerende gebouwen. En dan te bedenken dat het nu nog zomer is… Ik heb wat foto’s gemaakt zodat jullie zelf kunnen oordelen, maar me toen snel weer naar de metro gespoed om terug te kregen naar het mooie historische centrum.

Het uitzicht als je uit de metro stapt

 

 

 

 

 

 

 

 

Tenslotte hadden we deze week nog de EK-wedstrijd tegen Denemarken. Over de teleurstellende uitslag ga ik het maar niet hebben, maar ondanks dat was het wel een gezellige avond. De Nederlandse Vereniging van Petersburg had namelijk een kroeg geregeld waar we de wedstrijd konden bekijken samen met leden van de Deense gemeenschap. Een erg leuk idee, al moesten we toch nog van kroeg verhuizen omdat de verbinding niet werkte. Niet alles gaat altijd vanzelf in dit land, maar een oplossing is vaak wel snel gevonden. Omdat voetbal ook in Rusland erg populair is (ze zijn dan ook erg trots op hun eerste overwinning op de Tsjechen) is er aan kroegen waar de wedstrijden worden uitgezonden namelijk geen enkel gebrek.

Normaalgesproken zoek ik Nederlanders in het buitenland niet echt op, maar vind een wedstrijd van het Nederlands elftal wel een uitzondering waard. De mensen van de vereniging zijn overigens niet bijzonder interessant. Het is vooral een mannenclub van werknemers van bedrijven hier die elkaar juist wel graag opzoeken en, naar mijn idee, minder interesse hebben in het land waar ze wonen. Al heeft een aanzienlijk deel dan wel weer een Russische vrouw heb ik begrepen. De teleurstelling van het verlies op de Denen heb ik vervolgens met Esther en drie cursisten van mijn groep van het NIP weggedanst in een gezellig café.

Examens en (laatste) verhuizing

Vrijdag en zaterdag waren de examens Nederlandse taalvaardigheid voor de studenten van de universiteit. Het examen zoals we dat afgenomen hebben bestaat uit drie delen waar een gemiddeld cijfer uitkomt. Het eerste deel bestaat uit het maken van een aantal opdrachten tijdens het semester en de inzet bij de colleges. De studenten krijgen hiervoor niet alleen een cijfer, maar dit geldt ook als toelating tot het examen. Het examen begint vervolgens met een vertaling van een onbekende tekst en tenslotte worden de studenten achtereenvolgens ondervraagd over een aantal onderwerpen die dit semester behandeld zijn, onder andere bij mijn colleges.

Het is gebruikelijk de examens met alle docenten af te nemen (we waren dus met z’n vieren) en ook gezamenlijk te beoordelen. Van tevoren was niet heel duidelijk uitgemaakt wie welke vragen zou stellen of wat de criteria waren. Ook wel weer typisch, maar intussen ben ik al gewend dat er minder met een vast plan gewerkt wordt en laat ik alles wat meer over me heen komen. Het was ook geen enkel probleem want het verloop van het mondeling was heel organisch waarbij we de studenten vanuit onze verschillende invalshoeken bevraagd hebben.

Het voordeel van een mondeling examen is dat je de studenten goed individueel kunt beoordelen en spieken niet mogelijk is. Ik heb namelijk gemerkt dat Russen anders tegenover spieken staan dan wij. Ze keuren het niet moreel af, maar maken er in bepaalde gevallen graag gebruik van om een beter resultaat te behalen. Ik vind het een opvallend contrast met de gemotiveerde houding van studenten hier. Wellicht is het zo dat de nadruk meer op het resultaat en niet op de manier waarop je dit behaald.  

 

 

 

 

 

 

 

 

Het was best een pittig examen en de studenten waren stuk voor stuk dan ook bijzonder zenuwachtig. Toch hebben zowel de tweedejaars als derdejaars studenten uiteindelijk allemaal een cijfer rond de 4 of 5 behaald. Cijfers in Rusland gaan van 1 tot 5, waarbij ook plussen en minnen gebruikt kunnen worden. Ik zou dus zeggen dat er heel mooie resultaten behaald zijn, maar de studenten met een 4 hadden toch liever hoger behaald. Ik noemde al even de grote motivatie van studenten hier, die over het algemeen streven naar het hoogste resultaat. Dat maakte het werken met deze studenten het afgelopen semester ook bijzonder uitdagend en interessant. Van zesjescultuur is hier zeker geen sprake!

Na afloop van de examens op zaterdag kreeg ik van onze vakgroepvoorzitter, Irina Michajlovna, nog een rondleiding door het hoofdgebouw van de universiteit en de bibliotheek. Het hoofdgebouw is gehuisvest in een bouwwerk van één van de beroemde buitenlandse architecten die Peter de Grote inhuurde, Trezzini. Het gebouw heet de Twaalf Collegiën en diende oorspronkelijk als het, in twaalf delen onderverdeelde, administratieve centrum van de stad. Op de foto is dit het rood-witte gebouw. Ik ben blij dat ik dit mooie gebouw nog even gezien heb, als positieve tegenhanger van het intussen helaas wat aftandse gebouw van de filologische faculteit. De omstandigheden, ruimte en voorzieningen zijn daar echt heel beperkt. Opvallend en bewonderenswaardig vind ik daarom dat de docenten er toch heel goed in slagen het niveau van de studenten zo hoog te houden. Ondanks de beperkte (financiële) middelen is de SPbgu (Sint Petersburgse staatsuniversiteit) nog steeds heel toonaangevend.  Op de foto zie je onder andere Irina en mij met de pentekening die ik als afscheidscadeau  kreeg.

Katja, Dasja, Sasja, Polja en Nastja

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tenslotte had ik zaterdag ook met de (derdejaars) studenten nog een leuke afsluiting van het semester. We zijn gaan bowlen! Oorspronkelijk stond skeeleren in één van de mooie parken hier op het programma, maar in Petersburg kan het weer helaas net zo wisselvallig zijn als in Nederland. Zaterdag regende het namelijk de hele dag, vandaar dit alternatief. Het was echt heel gezellig! Ik heb zowel tijdens als buiten de les heel veel plezier gehad met deze groep.

Vrijdag hadden we overigens ook al een afsluiting en wel van het NIP. Al gebeurt daar nu nog heel veel in de organisatie van zomercursussen,  het lesseizoen is daar intussen afgerond. Vandaar een gezellige borrel met mooie woorden!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Tenslotte nog een paar foto’s van mijn laatste onderkomen in Petersburg. Het huis van Aai en Gerhard, twee docenten van het NIP die nu in Nederland zijn. Het huis ligt aan een straat achter de mooie Soevorovprospekt en vlakbij het  NIP. De straat zelf ziet er niet zo gezellig uit, maar de omgeving is heel mooi. Precies tegenover het huis is een enorme bouwplaats voor de nieuwe kantoren van het stadsbestuur. Dit was nog een prestigeproject van de vorige gubernator (soort burgemeester), maar de huidige heeft het project wat ingeperkt. Gelukkig maar, want zelfs in deze omvang is het enorm! Veel last heb ik trouwens niet van de bouwwerkzaamheden, door de gelukkig goede isolatie van Russische huizen. Het is juist wel leuk om die bedrijvigheid wat te zien vanuit het keukenraam! Het is een prettig huis en ook een stuk groter dan mijn vorige appartementen. Zo groot dat ik het zelfs kan delen met Esther, de stagiaire van het NIP, wat weer in de kosten scheelt.

Soevorovprospekt met de Smolny-kathedraal

Uitzicht

Het huis aan de buitenkant. Het apartemetn is aan de voorkant bij het tweede balkon van onderen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Niet ver van het huis bevindt zich de pompeuze Smolny-kathedraal die in 1748 door de toenmalige tsarina Elizabeth werd gesticht. Naast de kathedraal staat het Smolny-instituut. Dit instituut is ooit als meisjesschool opgericht, maar staat nu vooral bekend als de plaats waar Lenin zijn bolsjewistische staatsgreep pleegde op 25 oktober 1917. Dit gebeurde op het moment dat daar het Groot-Russische Sovjetcongres bijeen kwam die de staatsgreep steunden. Tot 1918 werd dit de regeringszetel van de bolsjewieken, daarna verhuisde het naar Moskou. Intussen is dit het kantoor van de gubernator van de stad.  Een interessante omgeving dus nog deze laatste weken!

Smolny-kathedraal

Smolny-instituut met het beeld va Lenin ervoor

 

 

 

 

 

 

 

 

Nog een laatste toevoeging voor diegenen onder jullie die geinteresseerd zijn in het werk van de schrijver Gogol. Er is een nieuwe vertaling uitgekomen van het eerste deel van zijn Verzamelde Werken dat prachtig vertaald is door niemand minder dan Aai Prins, mijn collega van het NIP. Zie de recensie uit het NRC voor de lovende kritiek:

Vivat Sint Petersburg!

Petersburg bestond afgelopen zondag  309 jaar en dat werd gevierd! Weer een gelegenheid om de bloemetjes buiten te zetten, wat ze in Rusland zo graag doen. De hele stad was versierd met vlaggen en posters en zaterdag was de Nevski Prospekt afgesloten waar allerlei optredens, voorstellingen en concerten waren. De eerste foto’s in dit blog zijn van dit feestje.

Ik moet zeggen dat ik van deze verjaardag niet zo heel veel meegekregen omdat we een heel leuk uitje hadden dit weekend voor een shashlick (barbecue) aan de Finse Golf. De Russen houden erg van picknicken en vaak gaat dat gepaard met vlees en drank. Het idee kwam van een paar cursisten uit mijn groep die alles perfect georganiseerd hadden. Met een paar auto’s gingen we zaterdagochtend op weg naar een goede plek aan de kust in de buurt van het plaatsje Zelenogorsk  (letterlijk vertaald betekent dit groene stad) dat noordelijk van Petersburg ligt. De omgeving rond Petersburg, die nog steeds de regio Leningrad heet (Leningradsky oblast) is erg mooi met veel bos en een heel mooie kustlijn, waar je in de stad door de vele havens en bebouwing niet veel van ziet helaas.

Op de kaart ligt Zelenogorsk heel dicht bij Petersburg, maar het duurt toch nog echt een tijd voor je de stad uit bent. Toch is het ook interessant de overgang te zien van de oude binnenstad, door de enigszins historische buitenwijken (uit de tijd van Stalin) en tenslotte door de minder mooie buitenwijken uit de periode daarna, waar overigens ook nog steeds bijgebouwd wordt. Het was een heel gezellige dag met in totaal zes cursisten, Aai en Gerhard die op het NIP werken, Esther en ikzelf. Shashlick is echt heel lekker!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na afloop gingen we samen naar de opening van de tentoonstelling Amsterdam Book Design over moderne boekdrukkunst in het kunstencentrum Taiga die mede door het NIP werd georganiseerd vanwege haar vijftienjarig jubileum. De tentoonstelling gaat over werk van drie toonaangevende Nederlandse designers die zich binnen de grafische vormgeving hebben gespecialiseerd in boekdrukkunst. Op de foto zie je de directrice van het Nederlands instituut, Mila Chevalier, en (op de rug) de consul-generaal van Nederland, Yennis de Mol. Vanwege dit jubileum zijn er deze week in dit kunstencentrum nog allerlei andere activiteiten als workshops, seminars en lezingen.

 

 

 

 

 

 

 

De laatste foto’s zijn van het de minipicknick die ik met mijn tweedejaars studenten had. Omdat de lessen op de universiteit al zijn afgerond, hadden we dit als een soort afsluiting gepland. Helaas konden slechts twee van de vijf studenten komen, maar het was wel heel gezellig! We hebben gewandeld in de net gerenoveerde Zomertuin en daarna broodjes gegeten in een grappig prieeltje.

De tuin werd al door Peter de Grote aangelegd bij zijn Zomerpaleis (dat intussen niet meer bestaat) voor leden van de adel om aangenaam in te kunnen verpozen. In de loop van de tijd is er veel aangepast en veranderd, waardoor het originele plan verloren was gegaan. De afgelopen twee jaar is dit hersteld en de feestelijke heropening van de tuin was het afgelopen weekend tegelijk met de verjaardag van de stad.

Ik vind het wel een mooi park, al doet het wel wat kitscherig aan met de perkjes en beelden. Peter de Grote was gefascineerd door het westen en wilde met deze tuin een kleine versie van Versailles maken. De opzetvan de Zomertuin is dan wel in Franse stijl, maar voor zowel het ontwerp als de uitvoering van het park hebben ook Hollanders meegewerkt. Dat is dan wel weer leuk!

Blikvangers zijn de vele fonteinen en beelden in het park. Het water voor de fonteinen kwam uit de nabijgelegen gracht, die daarom ook de naam Fontanka kreeg. Oorspronkelijk stonden er in de Zomertuin 250 (!) marmeren beelden, maar intussen zijn er slechts van 89 over die de koude winters, oorlogen en overstromingen hebben overleefd. Deze 89 zijn in de reconstructie nu vervangen door replica’s vanwege een heel andere bedreiging; de slechte kwaliteit van de lucht in de stad.

De beelden stellen historische, allegorische en mythologische figuren voor. Zo vind je hier beelden van Julius Caesar en Alexander de Grote, maar ook die schoonheid, overwinning en waarheid verbeelden. Het mooiste beeld vind ik echter dat van Amor en Psyche. Het stelt de slapende Amor voor met zijn grote liefde Psyche die boven hem een olielamp houdt om hem te kunnen zien, maar waarmee ze ook de betovering van hun liefde verbreekt en Amor haar vervolgens verlaat. Gelukkig loopt het verhaal uiteindelijk goed af en is naar mijn mening één van de mooiste verhalen uit de klassieke mythologie. De Zomertuin is hiermee wel het meest romantische park in Petersburg!

I love Pskov

Deze week ben ik een paar dagen met Esther naar Pskov geweest. Pskov is een stad die Petersburgers als in de buurt beschouwen, terwijl het nog steeds vier uur rijden is. Een stad willen ze het overigens ook niet echt noemen met de slechts tweehonderdduizend inwoners. Als je minder dan een miljoen inwoners hebt, tel je als stad in Rusland namelijk niet echt mee.

De Drievuldigheidskathedraal

Het Kremlin

Toch was dat juist voor ons erg prettig, omdat de sfeer daar door de relatief kleine omvang een stuk rustiger en vriendelijker was dan in Petersburg. Mensen liepen hier een stukje mee als je de weg vroeg en bij het oversteken stopten auto’s zelfs een keer toen er geen zebrapad was!  Terwijl ik in Petersburg gewend ben dat mensen geen centimeter voor je aan de kant gaan als je op het trottoir loopt en auto’s voortdurend snel voor je langs door het groene voetgangerslicht rijden.

Je merkt ook dat het zien en gezien worden wat minder aanwezig is, zoals dat op de Nevski prospekt zo duidelijk naar voren komt. Of het nu om de grote auto’s gaat, de extreem hoge hakken van de vrouwen of de vele militairen op straat, in een stad als Pskov is alles wat normaler en minder overdreven als je het leven vergelijkt met de steden Moskou en Petersburg. Kortom, het was echt een verademing voor je gevoel in een dorp te zijn en uit de drukke stad!

Pskov ligt ten zuidwesten van Petersburg aan de grens met Estland. De vele Esten, Letten en Litouwers in de stad maakt de aanwezigheid met de Baltische staten voelbaar. Er wordt onderling veel handel gedreven tussen deze staten, weet ik van Esther.

 

 

 

 

Esther doet, naast haar stage aan het NIP, namelijk ook onderzoek voor de stedenband  Nijmegen-Pskov naar de economische betrekkingen van deze regio.

De stad behoort tot de oudste van Rusland want is al rond het jaar 900 gesticht. Naast een belangrijke handelsstad (Pskov was lid van de Hanze), was het ook een groot religieus centrum met een eigen stijl in de icoonschilderkunst. De vele kerken en kathedralen in de stad getuigen hier nog van. De belangrijkste toeristische trekpleister is wel het Kremlin (een ommuurd fort) met de Drievuldigheidskathedraal. Op het moment dat wij daar waren werd er zojuist een bruidspaar ingezegend!

Behalve het dorpse karakter ademt de stad ook nog heel erg een sovjetsfeer uit. Veel straten die sinds de revolutie van 1917 genoemd zijn naar helden van de Sovjetunie, hebben hun oude namen niet teruggekregen. Waar dit in veel andere steden wel het geval is geweest. Hier dus nog een Marx-, Lenin- en Gagarinstraat met als mooiste voorbeeld de straat van de Metaalarbeiders. Ook de architectuur is bijzonder communistisch met veel grijze blokken, maar ook de wat sierlijker stalinistische bouw. Dat laatste zag je bijvoorbeeld terug bij ons hotel Oktjabrskaja (vernoemt naar de Oktoberrevolutie) uit 1937. Daarnaast zijn nog erg duidelijk standbeelden van Sovjethelden als Lenin en Kirov in het straatbeeld aanwezig.

Naast het Kremlin hebben we een klooster in de stad bezocht, langs de rivier gewandeld (ik heb me nog vermaakt aan een rekstok) en als hoogtepunt van de sightseeing het Leninmuseum bezocht. Ik wist het niet, maar Lenin heeft maar liefst 83 dagen (!) in Pskov gewoond. Wat reden voor de stad was dit heuglijke feit met maar liefst twee musea te eren: eentje in het appartement waar hij gewoond heeft en eentje waar de clandestiene, socialistische krant Iskra (vonk) werd gedrukt.

Met Esther ben ik naar het appartementmuseum geweest, wat duidelijk ingericht was tijdens de Sovjettijd met als doelgroep arbeiders en scholieren die over deze ‘geniale aanvoerder van de arbeidersklasse’ (zoals het boekje over het museum uit 1983 beschrijft) onderwezen dienden te worden. De dametjes die het museum runden waren duidelijk ook niet gewend aan bezoekers. Het was voor mij in elk geval de eerste keer dat me gevraagd werd of we serieus interesse hadden het museum te bezoeken!  De kamer die Lenin in 1900 een paar maanden bewoond had, was gereconstrueerd met (naar hun zeggen) originele koffers, boeken en schrijfgerei. Nu valt dat laatste in Russische musea altijd te betwijfelen, want ik heb intussen begrepen dat goed nagemaakt hier ook geldt als origineel.

Het apartement van Lenin

De belangrijkste reden die Lenin had hier een tijdje te verblijven was het verzamelen van statistische gegevens over de nare kanten van het kapitalisme op het platteland voor zijn boek De ontwikkeling van het kapitalisme in Rusland. De (ook toen al) redelijke afstand tot de toenmalige hoofdstad was een voordeel voor een verblijf in Pskov en daarnaast was de zuidelijke grens met Europa niet ver, zodat contact met buitenlandse socialisten mogelijk was. Met gelijkgestemden gaf hij  hier tenslotte de illegale krant Iskra uit.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Het niet-toeristische hoogtepunt was voor mij het bezoek aan de staatsuniversiteit van Pskov (vorig jaar nog Kirovuniversiteit geheten). Nederlands wordt hier als derde taal gegeven aan studenten Engels en Duits. Het is een facultatief vak, maar elk jaar is er toch een groepje studenten geïnteresseerd. Esther had beide docenten, Lena en Christina, al eens eerder ontmoet en was uitgenodigd deze week de laatste les van het semester bij te wonen. Ook ik werd ingezet om met de studenten opdrachten te doen rondom leuke verhaaltjes over de Nederlandse cultuur en gebruiken. Daarna hebben we als afsluiting samen thee gedronken. Het was erg leuk de studenten te spreken en ook interessant nog een andere universiteit van binnen te zien in Rusland dan die van Petersburg.

De staatsuniversiteit Pskov

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Omdat je Pskov wel in twee dagen kunt zien, hebben we nog een excursie gemaakt naar twee vestingsteden in de buurt; Pechory en Izborsk. Deze middeleeuwse plaatsen vlak aan de Estse grens waren in die tijd belangrijke defensiewerken tegen vijanden als de Zweden, Polen en Duitse ridders.

Pechory

Om wat informatie te krijgen over de bus ernaartoe spraken we hierover met de studenten Nederlands, toen één van hen met de uitnodiging kwam er samen heen te gaan. Haar vader was wel bereid te rijden. Weer een erg leuk voorbeeld van Russische gastvrijheid! Met Nastja en haar vader Mischa (Michail) zijn we vervolgens op pad geweest. Binnen de vesting van Pechory bevindt zich ook nog een groot mannenklooster, dat recentelijk heel mooi gerestaureerd is. Intussen heeft het daardoor veel weg van Disneyland, maar evengoed bijzonder. Zonder lange rok (en in de kathedraal ook een hoofddoek) kom je er als vrouw niet naar binnen, vandaar dat je ons op de foto met een grote omslagdoek uitgedost ziet.

 

 

 

 

 

 

 

Izborsk stelt als vesting niet heel veel meer voor, maar vooral de omgeving was hier prachtig om te wandelen.

Het waren erg leuke dagen in Pskov!

Izborsk

Peterhof en Museumnacht

Een wat korter berichtje dit keer. Soms krijg ik namelijk wel eens commentaar dat mijn verhalen zo lang zijn! Wat foto’s van de leuke activiteiten van de afgelopen dagen met een verhaaltje erbij.

 

Donderdag was een heel mooie dag, het werd namelijk 28 graden! Mijn zus en zwager waren nog op bezoek en we hebben optimaal van het weer genoten in Peterhof. Dit is één van de zomerverblijven van de tsaren net buiten St. Petersburg. Het leuke van deze locatie is dat je met de boot naar dit eerste tsarenverblijf, gesticht door Peter de Grote, kunt omdat het aan de Finse Golf ligt. Het park is eigenlijk meer blikvanger dan het paleis, dat er op zich ook best mag zijn. Heel bijzonder zijn de vele verschillende fonteinen in het park.  Het was echt een heel fijne dag!

Vrijdag was het ineens even gedaan met het mooie weer, want het regende de hele ochtend. Erg jammer, want ik had als afsluiting van de lessen met de 3^e jaars studenten van de universiteit een uitje naar één van de mooie parken in Petersburg georganiseerd. We zouden gaan skeeleren, maar dat ging dus helaas niet door. In plaats daarvan hebben we gezellig koffiegedronken en het skeeleren uitgesteld tot na de examens.

Ook al ben ik hier nog bijna zes weken, toch komt het einde al wat dichterbij. Dat komt ook vooral omdat zowel de lessen van de uni alsook op het NIP de komende week ophouden. Op het NIP hadden we vorige week examens en staat er nu alleen nog een afsluitende les gepland.  De universiteitsexamens zijn begin juni en dat zijn ook de laatste verplichtingen die ik hier heb. Wel een raar idee omdat thuis iedereen nog weken met het werk rondom de examens zit, waar ik ook vorig jaar natuurlijk nog heel druk mee was. Voor mijn collega’s thuis daarom ook nog veel succes de komende tijd!

De rest van mijn tijd hier heb ik dus nog alle tijd voor leuke toeristische uitstapjes in het land en ook komt er nog bezoek om leuke dingen mee te doen! Omdat het mooie weer nu lijkt aangebroken (dit weekend is het weer heerlijk!) zullen dat zeker nog fijne weken worden. Het eerste uitstapje staat deze week al op het programma. Met Esther, de stagiaire van het nip, ga ik een paar dagen naar Pskov. Een heel historische stad op een halve dag reizen van Petersburg. Ik heb er veel zin in!

Of dit nu ook folklore is?

Gistermiddag hadden we trouwens al wat historische folklore in Petersburg. De stad Novgorod probeerde zich van haar beste kant te laten zien om toeristen te trekken. Zie de foto’s van de optredens in klederdracht!

De laatste foto’s zijn van de museumnacht van gisteren. Net als in verschillende andere steden heeft Petersburg ook een nacht waarin je met een passepartout allerlei interessante musea kunt bezoeken waar van alles wordt georganiseerd. Met Esther ben ik naar een kunstencentrum geweest, Poesjkinskaja 10, waarover ik al veel had gehoord. Dit gekraakte huis werd eind jaren tachtig een soort vrijhaven voor kunstenaars die hier woonden en werkten. Dat gebeurt nog steeds en nu  kon je hun werkruimtes (waar ze ook wonen) bekijken. Verder  werden er gedichten voorgedragen en hebben we een interessante tentoonstelling over de Samizdat gezien. Deze term houdt de clandestiene uitgave van verboden literair werk tijdens de Sovjet-Unie in. Heel bijzonder!

Pep see

De sfeer was heel prettig en deed me erg aan Berlijn denken. Veel merk je in Petersburg over het algemeen niet van een soort alternatieve scène (waar Berlijn juist bekend om staat), maar in dit centrum was die wel heel duidelijk aanwezig.  Het kapitalisme met al die grote auto’s en reclame in de straten is zo duidelijk aanwezig in de huidige Russische maatschappij dat je je soms wel eens afvraagt waar de cultuur is gebleven, waar het land tenslotte zo rijk aan is. Gelukkig zijn er  dus nog van die plaatsen als tegenwicht tegen de commerciële wereld die soms zo op je afkomt op de Nevski Prospekt. Niet ver van dit kunstencentrum bevindt zich nog een vergelijkbaar gebouw (Loft Etazji) waar ik al eens eerder ben geweest voor een tentoonstelling. Hier hebben we heel leuk gedanst op fantastisch vrolijke muziek van de Petersburgse band: Pep-see. Ik heb even een linkje van youtube toegevoegd van één van de leukste nummers van gisteren: Disco

http://www.youtube.com/watch?v=NMbdtJpicRo&feature=relmfu

Als afsluiting een minder leuk berichtje. Ik heb vorige week  woensdag namelijk toch wat te vroeg gejuicht toen ik dacht dat ik eindelijk van de bureaucratie af was omdat mijn registratie geregeld was. Donderdag werd ik al gebeld door de universiteit dat er nog allerlei administratieve handelingen moesten volgen. Het houdt gewoon niet op!  Ik ga er nu dan ook maar niet meer vanuit dat er nog een einde aan komt tot het moment dat ik dit land verlaat eind juni. En de schoenen die ik mezelf beloofd had als beloning voor alle bureaucratische moeite die ik moet doorstaan, koop ik nu sowieso. Eigenlijk was het de bedoeling dat ik die zou kopen als alles achter de rug was, maar daar valt dus niet meer op te wachten!

De Russische maatschappij

Dit keer even een verhaaltje over economie, politiek en geschiedenis. Behalve hier lesgeven en culturele dingen doen, ben ik ook wel heel erg geïnteresseerd in de achtergronden van de Russische maatschappij. Ik vind dan ook dat ik daar maar eens een blogje aan moet wijden. Om het wellicht wat theoretische karakter wat te verlevendigen heb ik wat vrolijke foto’s geplaatst van de toeristische dingen die ik met mijn zus en zwager ondernomen heb, tijdens hun bezoek deze week. De eerste foto’s zijn trouwens van het feestje van gisteren voor onze hoogleraar Boris Sergeevitsj Zjarov.

 

 

 

 

 

 

Boris Sergeevitsj stopt met deze taak omdat hij de respectabele leeftijd van 75 jaar heeft bereikt. Hij blijft overigens nog gewoon werken als docent Deens, wat behalve zijn liefde voor het vak te verklaren is uit de extreem lage pensioenen in dit land waardoor veel mensen er (noodgedwongen) voor kiezen om langer door te werken. De receptie bracht voor mij nog als verrassing dat ik de felicitaties van ons consulaat (in het Russisch!) diende over te brengen. Ze vonden het wel leuk als dat ook door de Nederlander van de afdeling werd gedaan, vandaar dat ik niet echt kon weigeren. Ik was behoorlijk zenuwachtig omdat het niet alleen ten overstaan mijn bijzonder aardige baas en collega’s was, maar ook voor de Noorse, Zweedse en Deense consuls. Gelukkig ging het wel prima!

Over de Russische maatschappij dan nu. Ondanks dat ik maar een beperkte tijd hier ben en slecht een fractie van het enorme land heb gezien, zijn veel dingen in de Russische mentaliteit me in de afgelopen maanden duidelijker geworden en ben ik meer gaan begrijpen van het land.  Nu heb ik ook het geluk dat ik door mijn werk hier veel contact met Russen heb, die ik vaak ook bestook met vragen over hun geschiedenis, de omwenteling rond 1989 en over hun gebruiken en gewoonten. Ondanks dat ik me wel stoor aan bepaalde zaken in deze maatschappij, zoals de afstandelijke houding, de corruptie en de ondoorzichtige bureaucratie, blijft het land erg interessant. Al moet ik zeggen dat ik na deze vijf maanden wel genoeg Rusland heb leren kennen om er niet per se langer te willen wonen. Als toerist kom ik graag nog terug, maar om hier te leven vergt wel erg veel geduld en aanpassingsvermogen.

Al oogst ik wat dat laatste betreft alom lof onder collega’s en studenten, omdat ik me zo flink door de bureaucratie rondom mijn registratie heb heengeslagen. Ze spreken echt vol bewondering over mijn kalme en rustige houding in dat proces. Kennelijk heb ik me wellicht toch meer aangepast aan de geduldige houding van de Russen dat ik me bewust ben! Over die bureaucratie heb ik trouwens goed nieuws, want gisteren kreeg ik dan inderdaad deverklaring van mijn registratie in handen. Dat betekent dat ik nu echt af ben van het formulieren, verklaringen, handtekeningen en stempels verzamelen bij onvriendelijke danwel zeer onvriendelijke beambten! Dat lucht me erg op en ik vind dan ook dat ik nu een leuk kadootje mag kopen voor mezelf na de toestanden van de afgelopen (drie) maanden om alles geregeld te krijgen. Nieuwe schoenen ofzo.

Over de Russische economie heeft Nikita Lomagin, economieprofessor van de European University Petersburg, op het NIP deze week een interessante lezing gehouden. Ook de consul was daar overigens bij aanwezig. Die laatste vertelde vooral het algemene verhaal over de betrekkingen met Rusland, die in dit gebied (Noordwest Rusland) op economisch gebied erg belangrijk zijn voor Nederland. Zelfs zo belangrijk dat de politieke meningsverschillen vaak naar de achtergrond verdwijnen, waren letterlijk zijn woorden. De handel met Rusland zal dus niet te leiden hebben onder de bizarre anti-homowet is de conclusie, waar ik toch wel wat moeite mee heb.

Het verhaal van Lomagin ging over de grootste economische problemen, maar ook mogelijkheden van dit land. Het grootste probleem is de eenzijdigheid van de economie die vooral gebaseerd is op de handel in minerale grondstoffen, maar weinig investeringen kent in de infrastructuur en de opbouw van andere (productie)sectoren. Op dit moment gaat dat nog goed met hoge olieprijzen, maar maakt het land wel kwetsbaar. Een ander probleem is, volgens Lomagin, de beperkte mogelijkheden die jongeren krijgen om door te groeien en verantwoordelijkheden te krijgen binnen bedrijven. Veel van de meer interessante banen zijn nu bezet door de sovjetgeneratie die weinig geneigd is jongeren kansen te geven. Dat maakt vervolgens dat verschillende getalenteerde mensen hun geluk in het buitenland zoeken.

Dat is een verhaal dat wel aansluit bij verhalen van mijn collega’s op de universiteit als het gaat om kennisuitstroom van jonge academici . Al zien zij vooral de lage lonen als de oorzaak daarvan. Dat is zeker geen onterechte klacht in dit land waar zelfs een trambestuurder meer verdient dan een universitair docent!  Een ander gevolg van de lagen lonen is het risico op corruptie en dus een daling van het onderwijsniveau doordat cijfers en diploma’s gekocht kunnen worden. Om die reden geven ook veel docenten die eerlijk hun werk willen blijven doen, bijlessen omdat het loon niet voldoende is om van rond te komen. Dat was dan wel weeréén van de goede dingen in de Sovjet-Unie; het hoge onderwijsniveau dat gegarandeerd werd door de staat. Van die garantie is nu helaas niet veel meer over.

Een ander heel interessant gesprek had ik onlangs nog met mijn (intussen 3^e) huisbaas Andrej en dan vooral over mijn favoriete onderwerp; de recente geschiedenis van dit land. Hij was begin twintig toen de Sovjet-Unie ineenstortte en is er, na de moeilijke overgang van gegarandeerd werk naar werkloosheid, goed in geslaagd om andere mogelijkheden te vinden om rond te komen. Voor veel mensen is dat heel anders verlopen. Het is voor ons dan ook niet voor te stellen hoe het is om van de ene op de andere dag van een communistisch naar een kapitalistisch systeem over te stappen en alle zekerheden te zien verdwijnen die je leven niet alleen maakten, maar ook bepaalden. Ook nu nog is er, volgens Andrej, een groep die veel moeite heeft met die omschakeling wat deels de populariteit van de communistische partij verklaart.  Niet iedereen heeft het gevoel beter af te zijn in deze nieuwe wereld en voor bijvoorbeeld ouderen is dat ook wel het geval.

Toch heb ik wel moeite met het vergoelijken van de Sovjettijd, zoals je dat ook in de voormalige DDR soms nog tegenkomt. Niet alleen omdat waarden als keuzevrijheid en een eigen mening mogen hebben niet te meten zijn, maar ook omdat de bevolking zelf achter Gorbatsjov aanliep met zijn moderniserings- en democratiseringsplannen, terwijl hij nu als de grootste oorzaak van alle ellende wordt gezien. Ellende is er ook zeker wel geweest in de jaren ’90 toen de schappen leeg waren, mensen al hun spaargeld verloren en er geen politieke macht was die de beloofde verbetering kon brengen. Dat verklaart ook wel weer de steun voor iemand als Poetin die er tenminste voor heeft gezorgd dat er enigszins economische stabiliteit kwam evenals internationaal aanzien door de harde taal tegenover landen als Amerika, maar ook afvallige Sovjetstaten. Op 9 mei (de Dag van de Overwinning) bleek weer uit de toespraak van Poetin dat die agressieve taal nog steeds actueel is.

Het laatste interessante punt dat ik even wil noemen uit het gesprek met  Andrej was het idee dat de Russische maatschappij van nu overeenkomsten met de late 19^e eeuw vertoont. Een idee  waarover ik al eens eerder wat had gelezen. Door de onzekerheid van de omwenteling na de val van het communisme grijpen mensen terug  op oude waarden en zekerheden om met de enorme veranderingen om te kunnen gaan. Zo zie je dat de orthodoxe kerk weer veel aanhang krijgt en daarmee ruimte voor conservatieve ideeën als homofobie, maar ook het groeiende nationalisme en de traditionele man-vrouw verhouding horen hierbij.  Zaken die je niet verwacht in een moderne maatschappij, maar hier heel duidelijk aanwezig zijn. Misschien draaf ik nu wat door in mijn beschouwing, maar ik kan het toch niet echt laten door alles wat ik om mee heen zie en ervaar in dit land. Automatisch ga ik dan toch nadenken en analyseren. Er gebeurt hier veel en ik ben ook echt benieuwd hoe het land er over tien jaar uit zal zien. De fascinatie blijft dus zeker nog wel!

Djen Pabedi

Woensdag was het dan zover, de grootste feestdag van Rusland werd gevierd: de Dag van de Overwinning (Djen Pobedi)! De voorbereidingen waren de hele week al volop aan de gang en daarbij was het ook nog eens stralend weer! Dat moest dus wel een mooie dag worden.

Anders dan ik eerst van plan was, ben ik toch niet in de stad gebleven voor de parade met het grote militaire vertoon, de vele soldaten en veteranen. De reden was dat ik een heel mooie kans kreeg aangeboden van Ljuba (mijn docente Russisch) om mee te gaan met de veteranentrein naar het Ladogameer. Dit meer is niet zomaar een mooie plek in Rusland, maar speelde ook een belangrijke rol in de Tweede Wereldoorlog. Over dit meer werden tijdens de Leningradse blokkade mensen geëvacueerd vanuit de stad en brood en wapens de stad in gesmokkeld. De veteranen die dit gevaarlijke werk (in door de Nazi’s gecontroleerd gebied) ondernamen worden ook nu nog erg gewaardeerd. Vandaar deze bijzondere plechtigheid. Deze route over het meer werd de Weg van het Leven genoemd (Daroga Zjizjni). Het was bijzonder daarbij stil te staan op zo’n dag, omdat het juist speciaal is voor deze stad en haar bevolking die door de blokkade erg veel geleden heeft in de oorlog.

Het was eigenlijk een initiatief van de zwager van Ljba, Sasja, die chef was bij de Russische spoorwegen  en nu actief in de organisatie van deze dag. Ook een nichtje van Ljuba, Lena, was mee evenals Esther, die als stagiair werkt bij het NIP. Vanwege de contacten van Sasja mochten we ook nog even in de cabine zitten van de trein Erg leuk!

De dag begon al met een bijzonder welkom op het perron door een militair orkest en mooi versierde trein. De treinreis  (zowel heen als terug) was vervolgens helemaal bijzonder en voor mij toch wel het hoogtepunt van de dag. Behalve veteranen was de trein alleen bedoeld voor organisatie en aanhang, waar wij dus nu ook deel van uit mochten maken. Zo was er bijvoorbeeld een soort komsomolgroep (dacht dat die niet meer bestonden?!) mee, die onderweg gedichten voordroegen voor de veteranen en mensen hielpen in- en uitstappen. In mijn fotoreportage zijn dit de jongeren in de grijze outfits.

Het mooiste was toch wel het dansen en zingen tijdens de reis op begeleiding van accordeonmuziek. Op zulke momenten vergeet je weer de afstandelijke houding van de Russen weer en voel je je heel welkom om met het feest mee te doen. Ik heb zelfs nog met de oude dametjes in de trein gedanst! Dat was trouwens wel op de terugweg, nadat ik wat borreltjes had gehad.

Onderweg werden ons nog allerlei dingen toegestopt als bloemen (rode anjers als symbool voor de overwinning) om bij het monument te leggen, teksten van patriottische oorlogsliederen om mee te zingen (sommige overigens echt bijzonder militant), zwart-oranje gekleurde linten als symbool van de natie (!) en tenslotte vlaggetjes van de RZD (de Russische spoorwegen). We moesten natuurlijk niet vergeten wie dit allemaal organiseert.

De ceremonie aan het meer bestond vooral uit toespraken en kransleggingen. We hebben er kort bijgestaan, maar verder lekker gepicknickt aan het mooie meer, dat tot de grootste en diepste van Europa behoort. Op de weg terug naar het station werden we als mooie verrassing nog uitgenodigd mee te doen met de maaltijd voor de veteranen. Die was erg goed verzorgd met lekkere hapjes, sjasliek en wodka. Ondertussen nog een aantal toespraken van veteranen. Ook al kon ik lang niet alles verstaan,  het was behoorlijk indrukwekkend.

De veteranen werden dus goed in het zonnetje gezet, wat ik ze ook wel gun. De ouderen in dit land hebben het toch wel het minste getroffen sinds de uiteenvalling van de Sovjet-Unie. Ook al hebben de veteranen het nog niet zo slecht doordat ze het hoogste pensioen genieten en overal gratis in musea mogen.

 

 

 

 

Tenslotte ben ik die avond nog met Esther naar het vuurwerk gaan kijken dat vanaf de Petrus en Paulusvesting werd afgestoken. Heel bijzonder om zoveel mensen bij elkaar te zien die de straten en bruggen vulden, waar normaal het verkeer langs raast. Ik kreeg er zowaar een festivalgevoel van!

Het vuurwerk zelf viel een beetje tegen, wat denk ik toch vooral kwam door de heldere lucht. De tijd van de witte nachten breekt nu ongeveer aan en dat betekent dat het steeds later (rond 21 juni zelfs helemaal niet) donker wordt. Nu gaat het rond half 11 ongeveer schemeren en het vuurwerk was om 10 uur. Toch was de mensenmassa daarna over de Nevski Prospekt wel weer heel spectaculair! Ik kan de keren dat ik leuzen als: spasiba dedu dlja pobedu! (bedankt opaatje voor de overwinning!) en daragoe veteranov, spasiba vam! (lieve veteranen, wij danken u!) niet meer tellen. Het was echt een bijzondere belevenis, deze 9^e mei mee te vieren in Rusland.